Gevolgen coronacrisis voor alimentatie, zorgregeling en contracten

De coronacrisis heeft grote gevolgen voor ons persoonlijk welbevinden. Wij voelen ons opgesloten. Afleiding lijkt niet mogelijk te zijn. We mogen immers nog niet sporten, geen terrasje pikken, niet naar vrienden toe. Kortom: we zijn aan huis gekluisterd. Dat levert soms grote problemen op.

Kan ik alsnog onder een net afgesloten convenant uit? Wat als mijn ex het convenant niet kan nakomen, de alimentatie niet langer kan betalen en de zorgregeling aanzienlijk moet veranderen. Is de coronacrisis dan een onvoorziene omstandigheid, die tot aanpassing van gemaakte afspraken kan leiden? Dat hangt af van het antwoord op de vraag of partijen ten tijde van het sluiten van het convenant de mogelijkheid van het intreden van de onvoorziene omstandigheid uitdrukkelijk dan wel stilzwijgend hebben verdisconteerd. Dat zal niet snel het geval zijn. De Hoge Raad heeft immers een aantal keren geoordeeld dat de rechter bij een beroep op onvoorziene omstandigheden terughoudendheid moet betrachten. Tim Backx (Corona: een onvoorziene omstandigheid in het familie-erfrecht?, EB juni 2020) verwacht dat de coronacrisis zal gelden als een onvoorziene omstandigheid, maar dat de rechter zal zoeken naar een zo klein mogelijke ingreep, die recht doet aan de bedoelingen van partijen bij de oorspronkelijke overeenkomst. Stel dat de man dga is van een onderneming die horecagelegenheden runt. Zijn bedrijf is na belastingen € 1 miljoen waard. In het convenant zijn partijen overeengekomen dat de man € 500.000 moet betalen in 50-maandelijkse termijnen van € 10.000. Conform convenant zal de eerste termijn moeten worden betaald op 1 april 2020. In zo’n geval zal naar verwachting geen ontbinding van het convenant worden uitgesproken, noch worden gekort op de afgesproken € 500.000. Wel valt te verwachten dat de rechter de ingangsdatum van de betalingsverplichting zal verschuiven en zal laten ingaan op het moment dat horecabedrijven weer voldoende  omzet gaan draaien.

Op allerlei vlakken leidt de coronacrisis tot vragen. In Nederland is een intelligente lockdown afgesproken. Het adagium luidt: Blijf thuis, tenzij het niet anders kan. Wat betekent dat voor de zorgregeling van kinderen. Het coronagevaar biedt sommige ouders een welkom argument om te betogen dat de kinderen het huis niet moeten verlaten, ook niet om naar de andere ouder (vaak de vader) te gaan. Als er geen bijkomende omstandigheden zijn, zal dat argument niet opgaan. Zo oordeelde de Rechtbank Midden-Nederland dat het kind tot beide gezinnen behoort en dat de anderhalve metergrens voor kinderen jegens hun ouders en broers en zussen niet geldt. Contact met beide ouders blijft belangrijk. Maar betekent dit dat de coronacrisis nooit wijziging kan aanbrengen in bestaande zorgregelingen? In de gevallen dat de vader samenwoont met een partner, die een vitaal beroep heeft of de vader zelf wellicht een vitaal beroep uitoefent, kan dat zeker wel invloed hebben op de zorgregeling. De Rechtbank Den Haag oordeelde op 29 april 2020  in een zaak, waarin de vader wel heel erg creatief omging met de coronacrisis ter uitbreiding van zijn zorgregeling. Hij betoogde dat de sluiting van de scholen beschouwd kan worden als een vakantie, nu de kinderen niet naar school gaan. Vakanties zouden tussen de ouders bij helfte worden verdeeld. De kinderen zouden dan ook voor de helft van de tijd bij de man kunnen zijn. De rechtbank ging niet mee in die opvatting, nu het onderwijs nog steeds doorgang vindt, maar dan thuis. De gedachte van de vader was echter niet onzinnig. Anders dan buiten de coronatijd verbleef niet alleen moeder maar ook vader thuis en kon hij dus ook voor de helft van de tijd voor de kinderen zorgen.

Ook voor bestaande alimentatieverplichtingen zal Corona gevolgen kunnen hebben. Met name in die gevallen waarin het inkomen van de alimentatieplichtige drastisch wordt verlaagd of zelfs geheel wegvalt, zal een ingreep tot de mogelijkheden behoren. Afhankelijk van de vraag of er reserves zijn, waarmee de inkomensterugval kan worden opgevangen, zal de verminderde draagkracht gevolgen hebben voor de te betalen alimentatiebedragen. Ook voor kinderalimentatie? Waarschijnlijk wel. Waren de ouders niet gescheiden, dan zou het wegvallen van draagkracht (als er geen reserves zijn) ook tot gevolg hebben gehad dat er voor de kinderen minder overblijft.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog of heeft u andere familie-erfrechtelijke vragen, neem dan contact met Louis Zonnenberg of één van de andere specialisten van de sectie Familie- & Erfrecht op.