Is de marktvisie van Rijkswaterstaat bestand tegen de Autoriteit Consument & Markt (ACM)?

11 February 2016

De praktijk van onder de kostprijs inschrijven die is ontstaan sinds de economische crisis, frustreert vele partijen in de bouwsector. Dergelijke lage inschrijvingen, voortkomend uit marktspanning, leiden vaak tot juridische conflicten over projectoverschrijdingen, verlies, risicoallocatie en aansprakelijkheid.

Onlangs werd de gezamenlijke marktvisie van Rijkswaterstaat gepubliceerd, opgesteld samen met diverse stakeholders uit de bouwsector, waaronder ProRail en Bouwend Nederland (hierna ‘Marktvisie’). Het doel van deze Marktvisie is om een einde te maken aan de praktijk van ‘prijsduiken’ en ‘vechtcontracten’, met als doel om de bouwsector tegen 2020 om te vormen tot een rendabele sector met redelijke marges en risico’s. Voorzitter van Bouwend Nederland, Maxime Verhagen, legde dit initiatief als volgt uit tijdens de presentatie van de Marktvisie begin dit jaar: “De bestuursvoorzitters hebben beloofd niet meer onder kostprijs in te schrijven”, “Toch blijft de mogelijkheid bestaan om gunningen aan te vechten bij de rechter. De vrije concurrentie mag immers niet beperkt worden.”

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) zal deze ontwikkelingen ongetwijfeld met interesse volgen. De bouwsector en afstemming bij aanbestedingen (‘bid rigging’) zijn al enige tijd speerpunten van de ACM. Een afspraak tussen concurrerende bouwbedrijven om niet onder de kostprijs in te schrijven is in strijd met het kartelverbod van artikel 6 van de Mededingingswet. Dit verbod betekent dat bedrijven geen concurrentiebeperkende afspraken mogen maken. Elk bouwbedrijf moet zelfstandig de beslissing nemen om wel of niet onder de kostprijs in te schrijven.

We kunnen de gedachte achter de Marktvisie goed volgen, gezien de “race to the bottom” bij aanbestedingen, de grote verliezen bij met name infrastructurele projecten en de vele uitvoeringsgeschillen. Dit wordt versterkt doordat de bepaling in de Aanbestedingswet, bedoeld om ‘abnormaal lage inschrijvingen’ te voorkomen (artikel 2.116), in de praktijk niet goed functioneert. Desondanks moeten bouwbedrijven zich houden aan de Europese en nationale mededingingsregels. Deze regels bieden weinig tot geen ruimte voor afspraken tussen bouwbedrijven over inschrijfgedrag bij aanbestedingen.

De initiatiefnemers van de Marktvisie hebben rekening gehouden met onderlinge concurrentieverhoudingen. Maar gezien de beperkte ruimte die de mededingingsregels bieden voor afspraken over inschrijfgedrag, zouden de initiatiefnemers er goed aan doen bij de ACM na te gaan in hoeverre alle aspecten van hun initiatief ook daadwerkelijk ACM-proof zijn. De betrokkenheid van Rijkswaterstaat biedt hiervoor geen garantie.

Wilt u meer weten?

Neem zonder verplichtingen contact op met Martijn Jongmans (ContactLinkedIn, E-mail).