Oneerlijke Concurrentie Door Overheidsbemoeienis Blijft Een Ongemakkelijk Probleem

09 March 2015

In 2015 heeft het ministerie van Economische Zaken de werking van de Wet Markt en Overheid uit 2011 geëvalueerd. Deze wet werd ingevoerd om overheidsinstellingen eerlijker te laten concurreren met het bedrijfsleven. Uit steekproeven van drie subsectoren (sporthallen, bedrijfsafval, en parkeergarages), uitgevoerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) ten behoeve van de evaluatie, bleek echter dat de wet niet effectief is en geen verbetering heeft gebracht.

De Wet Markt en Overheid stelt vier gedragsregels voor de overheid:

  • Kostendoorberekening: Overheden moeten alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de verkoopprijs. Als een gemeentelijke plantsoenendienst ook particuliere tuinen onderhoudt, moeten de kosten van dit particuliere onderhoud volledig in rekening worden gebracht.
  • Bevoordelingsverbod: Overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven. Bijvoorbeeld door een gunstige financiering aan te bieden.
  • Gegevensgebruik: Overheden mogen de gegevens waarover ze beschikken niet hergebruiken voor andere activiteiten. Dit is alleen toegestaan als andere organisaties of bedrijven ook (onder dezelfde voorwaarden) over de gegevens kunnen beschikken. Als een gemeente bijvoorbeeld de gemeentelijke basisregistratie gebruikt om een commerciële mailing te versturen, mag dit alleen als zij die gegevens onder dezelfde voorwaarden aan derden beschikbaar stelt.
  • Functiescheiding: Als een overheid bij bepaalde economische activiteiten een bestuurlijke rol heeft en deze activiteiten zelf uitvoert, mogen niet dezelfde personen betrokken zijn bij de bestuurlijke en de economische activiteiten van die organisatie. De gemeenteambtenaar die een kapvergunning behandelt, mag bijvoorbeeld niet ook kapwerkzaamheden aanbieden aan particulieren.

De Wet Markt en Overheid geldt echter niet onverkort. Er zijn diverse uitzonderingen, zoals uitgewerkt in de Handreiking Wet Markt en Overheid. In de praktijk blijkt dat overheden massaal proberen aan deze wet te ontkomen door zich te beroepen op deze uitzonderingen. Een veelgebruikte uitzondering is de “algemeen belang”-clausule: een bepaalde economische activiteit wordt dan als een kerntaak bestempeld en zo belangrijk voor het algemeen belang geacht dat het niet wenselijk is om alle kosten in rekening te brengen.

Het is zorgwekkend dat de Wet Markt en Overheid niet effectief blijkt en helaas wordt dit door de ACM bevestigd. Er is dringend gedragsverandering nodig bij de overheid.

Voor bedrijven die het slachtoffer worden van oneerlijke concurrentie door de overheid is dit geen bemoedigende ontdekking. Het is te hopen dat de evaluatie van het ministerie, later dit jaar, hier verandering in brengt.

Bent u van mening dat u slachtoffer bent van oneerlijke concurrentie door de overheid? Onze specialisten helpen u graag. Mail gerust met Martijn Jongmans (LinkedIn, Contact) of Adriaan Buyserd (LinkedIn, Contact).

Wilt u op de hoogte blijven?

Download hier onze eBooks en nieuwsbrieven.