Oneerlijke handelspraktijken bij Wijnoutlet.nl  – kortingenbeleid op gespannen voet met mededingingsregels?

Online wijnwinkel Wijnoutlet.nl heeft zich schuldig gemaakt aan oneerlijke handelspraktijken en heeft daarmee onrechtmatig gehandeld jegens de consument. Dat besliste Rechtbank Midden-Nederland eind september in een kort geding dat door de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) was aangespannen. De branchevereniging beschuldigde Wijnoutlet.nl ervan dat zij consumenten misleidt door de verstrekking van onjuiste informatie bij de door haar aangeboden wijnen.

Beslissing Reclame Code Commissie, voorafgaand aan het rechterlijk vonnis

KVNW had in maart al geklaagd bij de Reclame Code Commissie (RCC), het orgaan dat oordeelt of reclame uitingen voldoen aan de Nederlandse Reclame Code. In juni oordeelde de RCC dat bepaalde reclame uitlatingen van Wijnoutlet.nl onjuiste (prijs)informatie bevatte. Zo adverteerde zij bij een wijn die zij voor €6,99 aanbood met de tekst “elders €13,98”, terwijl de desbetreffende wijn op dat moment alleen door Wijnoutlet.nl werd aangeboden, en claimde zij dat een bepaalde wijn een gouden medaille had gewonnen, zonder daar bewijs voor te kunnen leveren. De RCC besliste dat de consument wordt misleid met dergelijke onjuiste informatie en achtte de uitingen daarom in strijd is met de Nederlandse Reclame Code. Foutieve informatie kan de consument immers overhalen om een product te kopen, terwijl hij zonder die informatie mogelijk niet tot koop was over gegaan. Met de aanbeveling van de RCC, om niet meer op deze manier reclame te maken, heeft Wijnoutlet.nl echter niets gedaan.

De rechter beslist

De branchevereniging nam daar geen genoegen mee en spande een kort geding aan. Zij stelde bij de voorzieningenrechter dat Wijnoutlet.nl zich schuldig heeft gemaakt aan oneerlijke handelspraktijken, door bij tenminste een zevental wijnen onjuiste en misleidende uitlatingen cq. prijsvergelijkingen te doen, welke in strijd zijn met het verbod op misleidende en bedrieglijke reclame in de zin van artikel 6:139b, 6:139c en 6:139g BW. Daarnaast zou zij in strijd hebben gehandeld met de Reclamecode voor alcoholische dranken, door kortingen van meer dan 50% aan te bieden, en vorderde de KVNW dat Wijnoutlet.nl moest stoppen met prijsvergelijkingen van producten van aanbieders die hun producten distribueren vanuit een ander land.

Wat de laatste twee punten betreft stelt de voorzieningenrechter de KVNW niet in haar gelijk. Wijnoutlet.nl is geen lid is van de brancheorganisatie en is dus ook niet gebonden aan de Reclamecode voor alcoholische dranken. Ook mag Wijnoutlet.nl prijsvergelijkingen blijven maken met producten van buitenlandse aanbieders, zolang de consument op een goede wijze wordt geïnformeerd over de prijzen.

De voorzieningenrechter oordeelde verder dat verschillende uitlatingen en prijsvergelijkingen die Wijnoutlet.nl deed bij de zeven door KVNW genoemde wijnen onjuist of onvolledig waren. Zo vergeleek Wijnoutlet.nl de door haar aangeboden prijzen met prijzen van wijnen uit andere oogstjaren. De voorzieningenrechter is het met de KVNW eens dat een oogstjaar een relevant en prijsbepalend kenmerk is van een wijn, en prijzen uit verschillende oogstjaren dus niet met elkaar vergeleken kunnen worden. Ook belooft Wijnoutlet.nl op haar website bij enkele wijnen een aanzienlijk prijsvoordeel, terwijl ze bij de rechter niet altijd inzichtelijk kon maken op welke wijze een dergelijk voordeel is berekend en/of dergelijke prijsvoordelen niet altijd up-to-date waren. Daarnaast heeft Wijnoutlet.nl onder andere onjuiste productinformatie verschaft en een bedrieglijke ’24-uursaanbieding’ gedaan, waarbij de prijs die gold tijdens de aanbieding ook nog gold ná de zogenaamde aanbieding. Volgens de voorzieningenrechter wordt de consument misleid door dergelijke onjuiste uitlatingen en (prijs)informatie, en valt dit onder het type oneerlijke handelspraktijken, welke in strijd zijn met de wet.

Wijnoutlet.nl moet, naast het betalen van de door KVNW gemaakte proceskosten een door haar opgestelde rectificatietekst duidelijk zichtbaar op haar website plaatsen, zo oordeelde de rechter.

Wijnoutlet.nl komt er voor nu dus nog goed vanaf.  De KVNW had er ook voor kunnen kiezen een klacht in te dienen bij ACM. Mogelijk had dit dan geleid tot een boete voor Wijnoutlet.nl.

Een kortingsplafond voor alcoholische dranken – toegestaan?

In de uitspraak wordt ook gerefereerd aan een kortingsplafond waar leden van de KVNW aan gebonden zijn. Bij eerste lezing staat dit mogelijk op gespannen voet met de mededingingsregels, die juist voorschrijven dat ondernemingen in beginsel vrij zijn hun prijzen en kortingen te bepalen. De achtergrond van de maximale korting die gegeven mag worden is de verankering ervan in de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken (RvA), een vorm van zelfregulering door brancheorganisatie STIVA (Stichting Verantwoord Alcoholgebruik) waar ook de KVNW lid van is. Artikel 20 van de RvA bepaalt dat bij elke transactie minimaal een vergoeding van 50% van de normale verkoopprijs moet staan. Dit past in het kader van een verantwoorde alcoholmarketing en zou overmatig drankgebruik bij met name kwetsbare groepen moeten tegengaan. Een nobel streven maar uitgangspunt onder de mededingingsregels blijft dat bedrijven onderling hun prijsbeleid niet mogen afstemmen. Dit spanningsveld wordt overigens ook door STIVA erkend: ACM heeft zich bij mijn weten hier nog niet over uitgelaten. ACM (destijds nog NMa) heeft zich in 2001 eerder uitgelaten over de mededingingsrechtelijke toelaatbaarheid van verschillende codes waaronder de code voor alcoholhoudende dranken. ACM kwam toen tot de conclusie dat bepalingen in de codes niet mededingingsbeperkend waren. De laatste aanpassing van de RvA dateert echter uit 2011. Benieuwd of ACM anno 2017 tot eenzelfde conclusie komt.

Meer weten?

Het is niet altijd even duidelijk welke handelspraktijken zijn toegestaan, en/of deze mogelijk ook in strijd zijn met de mededingingsregels. Wil je meer informatie hierover, raadpleeg dan de website van de Autoriteit Consument en Markt, of neem vrijblijvend contact op met Silvia Vinken of Sophia Wittkämper.