Wees Voorzichtig en Matig met Uw Proceskosten: Handige Tips en Inzichten

Het is algemeen bekend dat verzekeraars meestal helder communiceren over de omstandigheden waarin een schade niet wordt vergoed. Het is echter niet altijd zo duidelijk hoe de kosten van een rechtszaak worden verdeeld tussen de verzekerde en de verzekeraar.

De Hoge Raad heeft onlangs een zaak behandeld waarin een verzekeraar, na een onderzoek naar de omstandigheden, weigerde om een geclaimde schadevergoeding uit te betalen. Als reactie hierop heeft de verzekerde de verzekeraar voor de rechter gebracht. De verzekeraar stelde een tegeneis in, waarbij hij vroeg om de verzekerde te laten opdraaien voor alle daadwerkelijk gemaakte kosten.

In deze specifieke zaak draaide alles om een café wiens bedrijfsinventaris door brand was beschadigd. Op dat moment had het café schulden bij onder meer banken en verhuurders. De enige aandeelhouder en bestuurder van het café had de alarmcodes aan zijn neef gegeven en was naar Spanje vertrokken voor de brand uitbrak. Na de brand werden er geen sporen van inbraak gevonden.

De rechtbank oordeelde dat de brand opzettelijk was aangestoken op bevel van de enige aandeelhouder en bestuurder van het café. Dit was de reden dat er vanuit werd gegaan dat er aan de kant van de verzekerde (het café) een hoge mate van schuld was. De claim van de verzekerde werd afgewezen en de rechtbank oordeelde dat de verzekerde moest opdraaien voor alle kosten die de verzekeraar had gemaakt. Het gerechtshof was het met deze beslissing eens, maar verwierp de claim van de verzekeraar. Het hof vond het niet onredelijk dat de café-eigenaar zijn onrechtmatige claim verdedigde.

Normaal gesproken geldt de regel dat degene die verliest in een rechtszaak de proceskosten van de winnende partij moet betalen. Maar dit wordt alleen in extreme gevallen, zoals het misbruik van het procesrecht of bij onrechtmatig gedrag, volledig toegepast.

De Hoge Raad concludeerde dat enkel het feit dat de brand op bevel van de enige bestuurder en aandeelhouder van het café was aangestoken onvoldoende was om met zekerheid te kunnen zeggen dat er sprake was van misbruik van het procesrecht of onrechtmatig gedrag. De Hoge Raad benadrukte hierbij het belang van de terughoudendheid op dit gebied om ervoor te zorgen dat het recht op toegang tot de rechter gehandhaafd blijft.

Wat opvallend was aan deze situatie is het feit dat de verzekeraar niet had bepaald wie de proceskosten zou betalen wanneer de verzekeraar de zaak zou winnen. Verzekeraars kunnen namelijk contractueel vastleggen hoe de proceskosten verdeeld worden. Doordat dit niet was vastgelegd, moest de verzekeraar een groot deel van de kosten op zich nemen, ondanks het feit dat de verzekerde sterk in gebreke was gebleven.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in het Financieele Dagblad op 26 april 2012.